تورم چگونه مهار می‌شود؟
تاریخ انتشار: ۳ فروردین ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۳۸۰۳۵۵
به گزارش «تابناک» به نقل از خبرگزاری صدا و سیما، کارشناسان مسائل اقتصادی با حضور در برنامه گفتگوی ویژه خبری در خصوص راهکارهای مهار تورم و رشد تولید به سوالات پاسخ دادند.
سؤال: در چند جلسه‌ای که با کارشناسان صحبت می‌کردیم به این نتیجه رسیدیم که ما چند تورم داریم؛ تورم ناشی از تقاضا، تورم ناشی از فشار هزینه ها، فشار وارداتی و تورم ساختاری داریم، به نظر شما مهمترین مدل تورمی که کشور ما با آن درگیر است چه مدل از تورم است؟
حامد عباسی؛ کارشناس مسائل اقتصادی: علت اصلی تورم، بحث پولی است که اقتصاد کشور را درگیر خود کرده است و این تورم دو دلیل عمده دارد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
مجری: یعنی شما علت‌ها را روی حوزه راهکار هم در همان حوزه‌ها اشاره کردید.
عباسی: دقیقاً همین طور است. یک راهکار خیلی پیچیده‌ای در این قضیه وجود ندارد. دلیل این که دولت مان ناتراز است؛ سه علت عمده دارد. اولین علتی که در این قضیه وجود دارد این است که تعداد کارکنانش نسبت به بقیه کشورها بالاست؛ یعنی تعداد افرادی که حقوق بگیر دولت هستند به نسبت بقیه کشورها قطعاً بالاست که این هزینه بالایی به دولت وارد می‌کند. بحث دوم این است که دولت یک سری از موارد را باید تأمین کند و به انرژی و یارانه انرژی اختصاص دهد؛ و ناگزیر است که این کار را انجام دهد. به عنوان مثال یکی از حامل‌های انرژی که دولت یارانه خاصی به آن اختصاص می‌دهد، بحث بنزین است؛ یعنی بنزین حدوداً ۵۰ سنتی که می‌تواند بفروشد یا کشور‌های مختلف به این قیمت می‌فروشند به قیمت بسیار نازل به مردم می‌دهد و این اختلافش را از کجا تأمین می‌کند؟ از چاپ پول و این باعث می‌شود که در آینده تورم ایجاد کند و بحث سوم که باعث ناترازی دولت می‌شود؛ صندوق‌های بازنشستگی است. یعنی صندوق‌های بازنشستگی یک مقدار دچار مشکل شدند و دولت مجبور است که به این صندوق‌ها کمک کند که بتوانند به کار خود ادامه دهند. دولت جایی که پول ندارد، آن منبعی که می‌تواند از آن تأمین کند منبع پول است لذا اولین چیزی که مقام معظم رهبری در سخنانشان بیان کردند بحث تحول است، یعنی ما باید تحول ایجاد کنیم روی هر سه مورد ترازی که اتفاق افتاده است.
سؤال: خانم طاهرخانی بحثی که وجود دارد الآن جدا از سایر آن عواملی که روی افزایش تورم تأثیر دارد، خیلی از کارشناسان می‌گویند شاید مشکل اصلی مان این جا نباشد و در حوزه تولید باشد و اول تولید را تقویت کنیم تا در آینده شاهد مهار تورم باشیم، رهبر معظم انقلاب هم در صحبت هایشان اشاره داشتند که از مسئولان هم خواستند مردم را دعوت کنید، بستر را فراهم کنید که مردم ورود کنند به حوزه تولید و اقتصاد و بتوانند مشارکت داشته باشند، الآن از چه راهکار‌هایی ما می‌توانیم این نقدینگی را هدایت کنیم به سمت تولید؟
طاهرخانی؛ کارشناس مسائل اقتصادی: کلیدواژه‌ای به اسم سرمایه گذاری در سخنان رهبری بود. این موضوع سرمایه گذاری که از آن صحبت می‌کنیم نیاز به تأمین مالی دارد، یعنی شما تا پولی نداشته باشی سرمایه گذاری اتفاق نمی‌افتد، حالا این تأمین مالی در بازار اقتصادی ما در حال حاضر از بازار پول انجام می‌شود یعنی ما آماری که از سال ۹۰ تا ۱۴۰۰ داریم یعنی طی ۱۰ ساله منتهی به ۱۴۰۰ سهم بازار پول ما ۸۰ درصد بود و بازار سرمایه ۲۰ درصد، در حالی که بازار سرمایه؛ بازار تأمین مالی خرد است و همین طور تأمین مالی بلندمدت برای شرکت ها. جمع بندی ام این است که در ۱۰ سالی که گذشته بازار ما تقریباً چیزی حدود ۱۲۵ میلیارد دلار توانسته تأمین مالی انجام دهد بازار سرمایه برای اقتصاد کشورمان، که از این میزان تأمین مالی شرکت‌های ما ۷۰ میلیارد دلار بوده است که از این ۷۰ تا یک عدد بسیار ناچیزی شش میلیارد دلارش برای تأمین مالی از محل اوراق بدهی است. اوراق بدهی؛ اوراقی هستند که در حال حاضر در نظام‌های اقتصادی پیشرفته دنیا از آن‌ها استفاده می‌شود و در بازار سرمایه ما هم چند سالی است آمده و شرکت‌ها هم استقبال خوبی از آن کردند، قطعاً استفاده از پتانسیلی که این اوراق دارد خیلی خوب می‌تواند کمک کند به شعار اصلی که ما در حوزه سرمایه گذاری داریم. طبیعتاً در حال حاضر با توجه به ظرفیت بسیار محدودی که به درستی آقای عباسی به آن اشاره کردند در حوزه بازار پول ما داریم، بازار سرمایه پتانسیل بسیار بسیار خوبی را دارد که پیشنهاد جدی ما به دولت این است که بیاید و بازار بدهی را در بازار سرمایه تعمیق دهد.
مجری: که هزینه کمتری برایش داشته باشد.
طاهرخانی: قطعاً همین طور است، اثر تورمی اصلاً ندارد و از طرف دیگر کاملاً شما به تولید وصل می‌شوی. امسال ما یک اوراقی به اسم اوراق گام داشتیم، مخفف گواهی اعتبار مولد. این اوراق چه کار می‌کرد؟ می‌آمد تأمین سرمایه در گردش واحد‌های تولیدی را انجام می‌داد به ویژه واحد‌های کوچک و متوسط. آماری که ما داریم تا پایان ۱۴۰۰، پنجاه همت توانسته تأمین مالی از این محل برای واحد‌های تولیدی ما اتفاق بیفتد. به راحتی این بازار می‌تواند نیاز سرمایه گذاری و نیاز افزایش تولید را پاسخ دهد، اما این صرفاً راه اول نیست، شما از آن طرف در کنار این که می‌آیی از این ابزار‌ها استفاده می‌کنی یک موضوع خیلی مهمتری را مورد توجه قرار می‌دهی؛ آن هم رفع موانع تولید است. در حال حاضر در بازار سرمایه که شاید بگوییم به اسم ویترین اقتصاد کشور می‌شناسیم، ما چالش‌هایی را به شکل بسیار بسیار اساسی داریم که دارد خود را نشان می‌دهد.
منبع: تابناک
کلیدواژه: عادی سازی روابط ایران و عربستان عید نوروز سال 1402 سال مهار تورم و رشد تولید دعای روز اول رمضان تورم کاهش تورم رشد تولید اقتصاد ایران عادی سازی روابط ایران و عربستان عید نوروز سال 1402 سال مهار تورم و رشد تولید دعای روز اول رمضان اقتصاد کشور سرمایه گذاری بازار سرمایه حال حاضر تأمین مالی چاپ پول
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tabnak.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تابناک» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۳۸۰۳۵۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
مجلس آتش‌بیار معرکه است!
بالاخره تب تند افزایش نرخ ارز، پایین آمد؛ به‌طوری‌که در هفته‌ای که گذشت شاهد توقف رشد نرخ بازار‌هایی مالی مانند ارز، سکه و طلا و حتی کاهشی‌شدن آن بودیم که می‌توان به وجود آمدن چنین شرایطی را ناشی از کاهش تنش‌های بین‌المللی و تأثیر آن بر فضای اقتصادی ایران دانست.
به گزارش هم‌میهن، در این وضعیت مجلس نیز به موضوع ارز ورود کرده است و رئیس مجلس برای دولت، ضرب‌الاجل ارائه برنامه ارزی را تعیین کرده است. شاید تلاطم‌های بازار ارز در چند وقت اخیر و نگرانی برای رشد قیمت‌ها پای مجلس را دوباره به موضوع ارز باز کرده است، اما هر چه باشد می‌توان امیدوار بود که بازار ارز با تدوین یا ارائه هر برنامه‌ای باثبات شود.
محمدباقر قالیباف روز ششم اردیبهشت‌ماه در دومین نشست بررسی مسائل ارزی خطاب به مسئولان اقتصادی دولت گفت که «تا یکشنبه هفته آینده منتظر برنامه مکتوب بانک مرکزی برای مدیریت بازار ارز برای بررسی در صحن علنی مجلس هستیم. در صورت ارائه نشدن این برنامه، کمیسیون و نمایندگان اقتصادی مجلس برنامه خود را ارائه خواهند کرد».
این اظهارات و تعیین ضرب‌الاجل برای بانک مرکزی موید بحرانی بودن وضعیت ارزی است به‌طوری‌که مجلس حامی دولت انقلابی اکنون به یکی از منتقدان جدی مدیریت ارزی تبدیل شده است.
یکی از این انتقاد‌ها به بانک مرکزی و البته وزارت اقتصاد همواره آن بوده است که این دو نهاد از ابتدای دولت سیزدهم تاکنون برنامه خاصی برای کنترل نرخ ارز نداشته‌اند؛ نکته‌ای که قالیباف هم در نشست اخیر در حضور وزیر اقتصاد، رئیس بانک مرکزی، معاون پارلمانی رئیس‌جمهور و رئیس کمیسیون ویژه جهش و رونق تولید مطرح کرد و گفت: «همه اختیار‌های موجود در قانون دائمی را به رئیس بانک مرکزی دادیم و هر چه ایشان در جلسه سران قوا بیان کردند قبول کردیم، اما شرایط کنونی نشان می‌دهد که هم رویکرد اقتصادی و هم رویکرد مدیریتی در موضوع ارز دچار اشکال است. به‌طور روشن و مشخص امروزه در سیاست‌های ارزی از نگاه اقتصادی دچار مشکل هستیم و طرح جامعی برای رویکرد اقتصادی در حوزه ارز وجود ندارد».
محمدرضا فرزین پیش از این گفته بود که سیاست تثبیت بازار ارز را در پیش دارند، اما مشخص نکرد که این سیاست اقتصادی قرار است چگونه پیش برود و او صرفاً به بیان این سخن عجیب اکتفا کرد که «نرخ بازار آزاد ارز را قبول نداریم. این نرخ صرفاً براساس انتظارات تورمی ناشی از اخبار منفی شکل می‌گیرد و به‌هیچ‌وجه با واقعیات اقتصاد ما همخوانی ندارد».
سخن او با واکنش‌های زیادی روبه‌رو شد؛ عمده واکنش‌ها حکایت از یک نکته داشت؛ آنکه چطور رئیس بانک مرکزی که متولی مدیریت ارز است از اساس منکر نرخ ارز در بازار می‌شود، درحالی‌که قیمت‌ها بر همان اساس تعیین می‌شوند و در پی سخن فرزین این پرسش به وجود آمد که آیا رئیس بانک مرکزی که کلاً واقعیت موجودِ این روز‌های اقتصاد ایران را انکار می‌کند و صرفاً از سیاست‌های دستوری پیروی می‌کند، آیا قادر خواهد بود نرخ ارز را کنترل کند؟
البته این سخن عجیب فقط متعلق به فرزین نیست و احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد هم اواخر سال گذشته گفت که «نرخ ارز در بازار آزاد را به رسمیت نمی‌شناسیم و هدف دولت همان روش‌های توافقی است و از همه ابزار‌ها باید در ابن ارتباط استفاده شود».
این دست از سخنان در حالی است که مسئولان اقتصادی دولت هر چندوقت یکبار گزارش‌هایی از اقدامات خود ارائه میدهند، اما نتیجه مطلوب و ملموسی از آن اقداماتِ مطرح‌شده دیده نمی‌شود. همین موضوع در سخنان قالیباف هم به چشم می‌خورد؛ به نحوی که او با ذکر این احتمال که ممکن است مجلس با دولتی‌ها به نتیجه مشترک نرسند، می‌گوید: «در نشست قبلی به اندازه کافی گزارش ارائه شد. دوستانِ ما در دولت باید به‌طور روشن و شفاف رویکرد رو به جلو برای مدیریت بازار ارز ارائه کنند.
ما دنبال تکرار جلسات نیستیم و جلسه سومی وجود ندارد؛ بنابراین باید در مورد این موضوع به جمع‌بندی برسیم و نتیجه نهایی را به صحن علنی ارائه کنیم. در این رابطه با توجه به اصرار نمایندگان برای بررسی موضوع در صحن علنی، به صورت مشخص به نمایندگان گفتم اگر به جمع‌بندی و اتفاق نظر با دولت نرسیم، مجلس خود به جمع‌بندی روشن می‌رسد».
این روز‌ها بار دیگر نرخ ارز یکی از مهمترین اختلافات دولت و مجلس شده است؛ هرچند باید گفت که در روز‌های اخیر شاهد نزولی شدن نرخ ارز بودیم و به تبع آن، سایر بازار‌های مالی نیز روند کاهشی داشتند.
بدون تردید کاهشی شدن این نرخ‌ها خواسته همگان است و باید امیدوار بود که دولت و مجلس به هر شیوه‌ی مدیریتی جامع و علمی‌ای برای کنترل بازار ارز دست یابند که خروجی آن ثبات در بازار مالی و حتی سرمایه‌ای باشد.
یحیی آل‌اسحاق، رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق نیز در واکنش به کاهشی شدن قیمت ارز از کاهش قیمت دلار خبر داده است و اعلام کرده «احتمال دارد دلار به دامنه ۵۰هزار تومان برگردد.»
قبول نداشتن نرخ ارز بازار حرفی غیرعلمی استمرتضی افقه، اقتصاددان و استاد دانشگاه، در پاسخ به این پرسش که دولت چرا نمی‌تواند از پسِ مدیریت نرخ ارز برآید؟ گفت: «همیشه گفته‌ام و بازهم می‌گویم که نرخ ارز در ایران بیش از اینکه متأثر از سیاست‌های داخلی و بانکی باشد، متأثر از عوامل بیرونی است و کنترل چندانی بر آن وجود ندارد. این موضوع منافاتی با این واقعیت ندارد که در حوزه کنترل نرخ ارز هم کوتاهی‌های زیادی از سوی دولت شده است.
به هر حال مادامی که عوامل خارجی مانند جنگ غزه یا تنش با اسرائیل وجود داشته باشد، نرخ ارز می‌تواند افزایش یابد. رئیس بانک مرکزی خوشحال بود که مدتی نرخ ارز ثابت مانده است، اما همه اقتصاددان‌ها می‌دانستند که این ثبات موقت است و با اولین تنش خارجی بالا می‌رود. در داخل هم که سیاست‌گذاری دولت اقتصادی نیست و بیشتر در پی مسائل حاشیه‌ای است.
در مجموع من تصور نمی‌کنم بانک مرکزی و حتی همین مجلس که حالا منتقد شده است، بتوانند کاری بیش از آنچه تاکنون دیده‌ایم انجام دهند و مانند سابق نرخ ارز در ایران متأثر از عوامل خارجی خواهد بود و هر چه به انتخابات آمریکا نزدیک می‌شویم هم محور نرخ ارز صعودی می‌شود».
او درباره اینکه دولت در مقطع کنونی چه کاری برای کنترل نرخ ارز از دستش برمی‌آید، گفت: «به‌طور کلی دولت در حوزه اقتصادی از ابتدا ضعیف بوده و حالا هم ضعیف است و تیم اقتصادی دولت تیم قدرتمندی نیست؛ چه مدیران بانک مرکزی و چه مدیران وزارت اقتصاد، اما به هر حال دولت اکنون که می‌گوید فروش نفت خوبی داریم، یعنی ارز هم در اختیار دارد و می‌تواند مدیریت کند، اما در حوزه عرضه ارز با احتیاط رفتار می‌کند و در عرصه تقاضا هم قادر به مدیریت نیست».
این استاد دانشگاه در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه این سخن از سوی وزیر اقتصاد و رئیس بانک مرکزی که نرخ ارز بازاد آزاد را قبول نداریم، چقدر علمی است؟ بیان کرد: «من واقعاً نمی‌فهمم این چه حرفی است که دو مسئول عالی‌رتبه اقتصادی کشور یعنی وزیر اقتصاد و رئیس بانک مرکزی می‌زنند. واقعاً قابل فهم نیست، زیرا هیچ مبنای علمی و تخصصی ندارد. در بسیاری از اقلام‌ها ارز آزاد برای واردات استفاده می‌شود؛ یعنی خود دولت بهتر از هر کسی می‌داند کشور فقط محدود به همان اقلامی نیست که ارز دولتی دریافت میکنند و بسیاری از کالا‌ها با ارز غیررسمی خریداری می‌شوند حتی بعضی از اقلام اساسی. حتی می‌شود گفت ۸۰ درصد از واردات ما با ارز آزاد است و من می‌گویم این حرف اگر نگوییم بچه‌گانه است، اما حتماً غیرعلمی است».
افقه درباره جراحی اقتصادی دولت و حذف ارز دولتی از بسیاری از کالا‌ها و آثار این اقدام بر معیشت مردم گفت: «دولت تحت تأثیر یکسری پیشنهاد‌ها و مشورت‌ها سومین جراحی اقتصادی را در تاریخ پس از انقلاب انجام داد. دو جراحی دیگر یکی در دولت آقای هاشمی‌رفسنجانی بود و دیگری در دوره آقای احمدی‌نژاد و سومی هم که در همین دولت کنونی. در هر سه مقطع دولت‌ها تحت عنوان اصلاحات اقتصادی فقط دست به آزادسازی قیمت‌ها زدند که هر سه تجربه با شکست مواجه شد و هزینه‌اش را مردم دادند و بار فشارش را هم مردم تحمل کردند. واقعیت این است که مشکلات اقتصادی ایران لزوماً ریشه اقتصادی ندارند و دولت باید نگاهش به عرصه بین‌المللی را تغییر دهد. ما در ابتدا باید اول به سمت اصلاحات غیراقتصادی حرکت کنیم تا در ادامه نتایجش در اقتصاد هم مشاهده شود تا مردم بیش از این تحت فشار قرار نگیرند».
او ضمن انتقاد به عملکرد اقتصادی مجلس مطرح کرد: «اینکه مجلس می‌گوید اگر دولت به طرحی نرسد، خودمان طرح می‌دهیم با یک نکته مهم مواجهه است؛ اینکه اگر دولت طرحی نداشته باشد، مجلس قرار است طرح خود را تبدیل به قانون کند یا خیر؟ اما موضوع این است که مجلسی‌ها فرار رو به جلو میکنند و به نوعی می‌خواهند چنین القاء کنند که خودشان هیچ‌کاره بوده‌اند؛ در صورتی‌که همین نمایندگان بار‌ها و بار‌ها دولت را تأیید کرده‌اند و به همین وزرایی که حالا محل نقد قرار گرفته‌اند و حتی وزرایی که خود دولت چندی بعد از شروع به کارشان کنار گذاشت، از سوی همین مجلس رأی اعتماد گرفته بودند. همین مجلسی‌ها که اکنون در مقام انتقاد برآمده‌اند هم در کنار دولت مسئول نابسامانی موجودند».
مجلس آتش‌بیار معرکه استکامران ندری، اقتصاددان و استاد دانشگاه، درباره میزان سهم دولت در نابسامانی بازار، گفت: «به دولت در زوایایی می‌شود انتقاد کرد و حتماً دولت برنامه‌ای اقتصادی بهتر از دولت‌های قبل ندارد، اما واقعیت این است که دست دولت هم خیلی باز نیست. من متوجه نمی‌شوم که چرا باید این نوساناتی که در چند هفته قبل داشتیم را منتسب به دولت کنیم، زیرا بیشتر نوسانات اخیر ریشه در تحولات یا به تعبیر بهتر مناقشات منطقه‌ای و بین‌المللی داشته است و در بازار ارز نگرانی‌هایی را ایجاد کرد و منجر به افزایش نرخ آن شد؛ بنابراین مشکل اصلی در این حوزه به سیاست‌های خارجی و روابط کشور با دنیا و نقشی که ما در این بین بازی می‌کنیم، برمی‌گردد. البته می‌شود به بانک مرکزی انتقاد‌هایی را مطرح کرد؛ از جمله اینکه چرا از ابزار بهره‌های بانکی بهتر استفاده نمی‌شود، اما اینکه بگوییم نرخ ارز یکسره متأثر از عملکرد دولت است، حرف دقیقی نیست».
او درباره عملکرد اقتصادی مجلس هم بیان کرد: «انتقادی که اکنون مجلسی‌ها به دولت میکنند، به نظرم وارد نیست. آن‌ها اگر می‌خواهند کاری بکنند مثلاً می‌توانند قانونی وضع کنند که دولت مکلف شود روابطش را با دنیا عادی کند. نه تنها چنین کاری نمی‌کنند بلکه خود همین نمایندگان مجلس در بزنگاه‌هایی آتش‌بیار معرکه بوده‌اند و سعی نکرده‌اند مشکلی را حل کنند.
موضع‌گیری‌های مجلس چه در عرصه داخلی و چه در عرصه خارجی گاهی باعث ملتهب‌شدن اوضاع می‌شود. وارد مصادیقش نمی‌شوم، اما مصادیقش کم نیست. فقط به ذکر این نکته توجه کنیم که همین مجلس که حالا منتقد شده است در حوزه داخلی و در عرصه اجتماعی کاملاً فضا را ملتهب می‌کند و در حوزه خارجی هم باعث می‌شود التهابات افزایش یابد. مجلس برای رفع مشکلات کار خاصی نکرده که حالا منتقد شده است.
باز هم می‌گویم که دولت هم باید در معرض نقد قرار بگیرد، اما نقد درست. مجلس به جای اینکه برای رفع مسائل کمک کند سعی می‌کند آتش‌بیار معرکه باشد و بر طبل درگیری بکوبد به جای اینکه در صدد ایجاد آرامش باشد؛ چه در سیاست داخلی و چه در سیاست خارجی».
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است